HEUVELSEIN

	nachtbeeld
heuvelsein	seinhandel

De heuvelseinpaal komt uitsluitend voor bij grote stations, waar één of meer rangeerheuvels zijn. Een heuvelseinpaal is een paal met twee rode draaibare armen van rasterwerk, die om een gemeenschappelijk as van een seinpaal draaibaar zijn. De armen zijn rechthoekig afgesneden. Moet een trein uitgerangeerd worden, dan worden alle voor dit doel bestemde wagens ontkoppeld, waarna de locomotief dit rangeerdeel tegen de helling van de rangeerheuvel opdrukt. Zodra de wagens het hoogste punt bereikt hebben rollen ze door de zwaartekracht aan de andere kant de helling af naar beneden en komen via wissels op het juiste spoor. Wanneer de wagens over de rangeerheuvel mogen worden gedrukt, dus wanneer het sein 'Heuvelen' wordt getoond, staan de armen aan weerszijden van de paal onder een hoek van 45° schuin naar boven gericht. 's Nachts brandt een wit licht naar beide zijden van het spoor.
Normaal wordt het sein 'Niet heuvelen' getoond. Dan staan de beide armen loodrecht naar boven en 's nachts brandt er een rode lamp in beide richtingen.
Op sommige rangeerterreinen komen in verband met de lengte van de geduwde rangeerdelen herhalingsheuvelseinpalen voor, bijvoorbeeld op de Watergraafmeer zijn twee heuvelsporen naast elkaar, elk voorzien van 4 heuvelseinpalen.

Een aantal heuvelseinen achter elkaar op het rangeerterrein van Amsterdam Watergraafsmeer, 14 september 1980.	Onnen, augustus 1981.	De 1305 in ruste. Rotterdam	Heuvelsein in het Spoorwegmuseum, hier in de stand "heuvelen toegestaan"

Twee rangeerheuveltjes bij Zwolle, juli 1980.

Rangeerheuvel

In dit sporenplan zien we een deel van de rangeerheuvel bij Roosendaal in vroegere jaren.
Vanuit Post B worden de seinen in dit complex bediend. Spoor G1 is het heuvelspoor.
De heuvelseinpaal 1BK staat normaal in de stand 'Niet Heuvelen'. Als er wel toestemming is gegeven voor 'Heuvelen', dan zijn alle andere seinen naar dit sporencomplex vergrendeld en kunnen de wagens de rangeerheuvel opgedrukt worden. Sein 18B beveiligd het wisselcomplex wanneer een losse loc over het heuvelspoor naar beneden de wisselstraat wil berijden.
Sein 19B beveiligd hetzelfde complex vanuit het weegspoor, terwijl sein 23B dit doet voor het omloopspoor.
De seinbrug voert nog seinen vanuit de vroegere Staatsspoorperiode, namelijk twee seinarmen boven elkaar, welke een vertakkingsseinbeeld vormen. De seinen van deze seinbrug gelden voor volgens dienstregeling vertrekkende (goederen)treinen en hebben in principe niets uit te staan met het heuvelsein. Alleen is de onderlinge vergrendeling in post B wel zó uitgevoerd, dat tegenstrijdige seinbeelden voorkomen worden.