Om een en ander op Staatsspoorgebied in model uit te beelden komen we hoofdzakelijk terecht bij twee Nederlandse modelspoorfabrikanten, namelijk Philotrain en bij Maykel Kastelijn's Modelbouwstudio. Beide firma's hebben diverse bouwpakketten van de door ons gewenste twee-, drie- en vierassige rijtuigen in hun collectie.

Zo'n bouwpakket bevat messing etswerk, messing draaiwerk en diverse andere benodigdheden. De ronding van rijtuigbak en dak zijn reeds aangebracht. Eerst gaan we controleren of alle gaatjes voor handgrepen en dergelijke aanwezig zijn, zo niet, dan boren met 0,5 mm. Daarna wordt de bak in model gebogen.
Voor het haaks buigen van de rijtuigbak heb ik van twee houten latjes een soort buigapparaat ontwikkeld. Twee latjes worden enigszins op hun plaats gehouden door een tweetal schroeven en moeren. Tussen de latjes houden we een kier van bijna 1 mm, waar de etsplaat tussen geschoven kan worden. De ingeëtste vouwlijn blijft net boven de latjes. Het geheel wordt in de bankschroef geklemd. Met een ander recht voorwerp wordt de wand in een beweging haaks over de gehele baklengte omgebogen.

Handgrepen

Dan gaan we eerst alle handgrepen aanbrengen. Het meegeleverde messing draad wordt in de miniboormachine gespannen en met een tang rechtgetrokken. Dan de boormachine even laten draaien en het draad is recht en stug, ideaal om tot handgrepen verwerkt te worden. Met een tangetje worden de grepen pasgebogen.
Van een strookje afvalplastic 1 mm dik wordt een afstandsmalletje gemaakt. Een kant van de handgreep van binnenuit vastsolderen, de andere kant nog niet.
Wanneer alle handgrepen bevestigd zijn wordt op het oog gecontroleerd of ze op een lijn zitten, zonodig bijbuigen. Dan pas het andere uiteinde vastsolderen. Overtollige uitsteeksels aan de binnenzijde van de bak kort afknippen.
Dan worden de beide losse kopwanden onder handen genomen en voorzien van de nodige attributen, zoals handgrepen, seinijzers, gaskleppen en dergelijke. Als deze ook compleet zijn dan zetten we de koppen op de rijtuigbak met een klein hechtsoldeerlasje vast. Eventuele correcties kunnen nu nog uitgevoerd worden, dan definitief afsolderen. Voor het solderen maak ik gebruik van soldeervloeistof en electronicasoldeertin. Door de vloeistof vloeit de tin heel mooi uit, maar wanneer de bak gereed is dient de agressieve soldeervloeistof wel met water en zeep grondig verwijderd te worden, anders zal het messing -zelfs onder de verflaag- steeds verder wegcorroderen!
Het dak wordt voorzien van ventilatoren, gaslampschoorsteentjes en waterreservoirs ten behoeve van de toiletten. Vervolgens gaan we het dak op de rijtuigbak passen. Controleer of het dak aan alle kanten evenveel uitsteekt. Fixeer het op de juiste plaats met een paar stroken plakband, zodat het niet meer kan verschuiven. Soldeer dan aan de binnenkant op een zestal plaatsen het dak aan de rijtuigbak vast.

Onderstel

Ook het onderstel wordt met buigapparaat en bankschroef in de juiste vorm gebogen. De bevestigingshouders van de treeplanken door de uitsparingen steken en vastsolderen. Treeplanken haaks omzetten en de vouwnaden met een druppeltje soldeer verstevigen. Draaistelschijfjes, spanwerk, rangeerdergrepen en waterreservoirs aanbrengen, voor deze laatsten vanwege de massieve uitvoering een zware soldeerbout gebruiken.
De zitplaatsen worden in elkaar gezet en op het onderstel gesoldeerd. Zelf vind ik het makkelijker om de zitplaatsen tegen de beide kopwanden te lijmen. Vanwege de bevestiging van de draaistellen dienen we nog M2-schroefdraad in de schijfjes te tappen. Na verwijderen van zuur- en vetresten wordt de bak in de primer gezet. Over het schilderwerk is reeds het nodige gepubliceerd in tijdschrift Railhobby, in diverse nummers kan dit nageslagen worden.
Meestal gebruik ik primer uit een autoshop. Het onderstel wordt zwart, de bak rijtuiggroen en het dak middelgrijs. De vertikale handgrepen naast de deuren zijn messingkleurig, de horizale handgrepen bij de ramen en de handgrepen op de kopwanden zwart geschilderd.
Na transfers en een beschermend vernislaagje wordt tenslotte de beglazing aangebracht.

Interieur

De binnenbekleding van de personenrijtuigen bestond uit blank gelakt triplex, de plafonds waren mat wit geschilderd. (Bij bagagewagens en bestelgoederenwagens waren plafond en zijwanden lichtgrijs gehouden). Derdeklasse reizigers zaten op blankgelakt hout, waarbij de stoelen voorzien waren van bruine hoofdkussens. De tweede klassers zaten op bronsgroene trijp, de eerste klassers op roodbruine trijp. Boven de zittingen was ruimte uitgespaard voor het aanbrengen van spiegels en foto's.
Het is aan uzelf om te bepalen hoever u wilt gaan in de detailering ervan. De binnenkant van het dak schilder ik altijd glanzend wit. Ook al is er geen binnenverlichting aangebracht, door reflectie via het plafond kijken we naar een compleet rijtuig en niet een of andere mooie buitenkant dat een zwart gat omhult.