CDk bakcode: 303.001 t/m 303.004 baklengte: 21440 mm

BCk bakcode: 302.001 t/m 302.004 baklengte: 21440 mm

Laat de trein rijden !

serie mCD 9701 -9704 en mBC 9501 - 9504 (serie ElD2    204 - 206, 208) ontwerpsnelheid 150 km/h dienstsnelheid 125 km/h lengte: 44,1 m gewicht: 76 ton vermogen 4 x 165½ = 662 kW 8,7 kW/ton zitplaatsen 2e klas: 18 zitplaatsen 3e klas: 96

Het grote enthousiasme vanwege de invoer van de Diesel-3 in 1934 en de comfortabele en snelle manier van reizen was voor de NS een teken dat ze een goede weg waren ingeslagen. Hierop voorbouwend besloot men om een elektrische variant van het dieselmateriaal in te voeren. Al in 1935 kwamen de elektrische stroomlijnstellen op de baan. Qua uiterlijk en qua interieur kwamen ze in grote mate overeen met die van de dieselvoorganger. Elk treinstel vormde een eenheid bestaande uit twee rijtuigen. Het middendraaistel was gecombineerd en hierop steunden beide bakken. De vier tractiemotoren waren geplaatst in de uiterste draaistellen. In het ontwerpplan ging men uit van een maximum snelheid van 150 km/h, maar in de praktijk werd 125 km/h aangehouden. Voor het remmen werd gebruik gemaakt van schijfremmen, waardoor een kortere remweg werd verkregen dan bij materieel '24.
Er werden drie verschillende rijtuigbakken gebouwd, namelijk

Vier stellen bestonden uit mBC + mCD en kregen als aanduiding ElD2 mee, de overige vier stelllen bestonden uit mBC + mC en hadden als aanduiding El2.

Ck bakcode: 301.001 t/m 301.004 baklengte: 21440 mm

BCk bakcode: 302.005 t/m 302.008 baklengte: 21440 mm

Trein rijden !

serie mC 9601 -9604 en mBC 9505 - 9508 (serie El2    201 - 203, 207) ontwerpsnelheid 150 km/h dienstsnelheid 125 km/h lengte: 44,1 m gewicht: 77,5 ton vermogen 4 x 165½ = 662 kW 8,5 kW/ton zitplaatsen 2e klas: 18 zitplaatsen 3e klas: 120

Rijtuigindeling

De ventilatie was minimaal uitgevoerd.
Bij alle passagiersdeuren waren lichtbakjes ingebouwd die de tekst "IN" of "UIT" konden weergeven. Het was de bedoeling om met deze bordjes de in- en uitstappende passagiersstroom te regelen. De verlichting bestond uit gloeilampen van 60W, gemiddeld een gloeilamp per vier passagiers.
Vanaf 1935 deden de treinstellen dienst op het geëlektrificeerde traject Rotterdam - Hoek van Holland, waardoor ze al snel de naam 'Hoek van Hollanders' meekregen. Als stamtrein fungeerde een ElD2, terwijl de EL2's als versterkingstreinstellen gedurende spitsuren werden gebruikt. Vanwege de slappe ondergrond diende men hier overigens gebruik te maken van afwijkende bovenleidingmasten. Speciaal hiervoor werden zogenaamde driescharnierportalen ontwikkeld.

De beide stroomafnemers waren gelijk, in de praktijk werd als hoofdstroomafnemer die op het BC-rijtuig gebruikt.

De treinen waren aan voor- en achterzijde voorzien van vijf front/sluitseinen. Bij de ontwerpfase ging men ervan uit dat deze elektrische treinen hetzelfde seinbeeld moesten hebben als de stoomlocomotieven, namelijk drie witte lampen waarbij het witte toplicht hoog in het midden kwam. De beide rode sluitseinen kwamen elk aan de 'buitenzijde'. Het middelste hoge licht werd bovendien voorzien van een verwisselbare gekleurde lens om eventueel verschillende seinbeelden te kunnen geven. Maar al bij de indienststelling had men dit principe verlaten. Bij latere revisies werd bij de meeste treinstellen het derde toplicht verwijderd en de buitenkant glad afgewerkt. De directe opvolgers van deze stroomlijntreinstellen zijn nooit met een dergelijk extra seinlicht uitgevoerd geweest.

Nummering

In het begin werden de stroomlijnstellen genummerd volgens het systeem, dat ook bij de blokkendozen in gebruik was, namelijk elk rijtuig zijn eigen nummer. Echter, het verband bij deze stroomlijnstellen is dusdanig, dat van elkaar loskoppelen alleen maar in een centrale werkplaats kon gebeuren. Anders gezegd, elk stroomlijnstel bestaat uit een vaste combinatie, die in principe moeilijk gewijzigd kan worden.
Vandaar dat in 1937 het nummerschema herzien werd en men nummering per treinstel invoerde.

Bij de invoering van dit nummerplan verdween de letter m van motorrijtuig en introduceerde men de k van koprijtuig. Derhalve de mBC werd nu BCk.

Oorlogslotgevallen

De meeste mat.'35-ers werden door de bezetter meegenomen naar het buitenland, maar na de oorlog zijn ze allemaal weer teruggekeerd. Maar helaas in een niet al te beste staat. In 1946 werden de beste bakken gecombineerd tot treinstellen. Als treinstelnummer werd aangehouden het nummer van de C-bak. Spoedig konden de 202 en de 206 (met andere bak) weer in dienst gesteld worden. Daarna volgden de 203, 204 en 205. In 1947 verscheen de 208 weer op de rails. De 201 was niet de moeite van het opknappen waard en was in 1948 voor sloop bestemd. Ook de 207 redde het niet en werd afgevoerd.

Vernummeringen

In 1950 werd de laatste nummerwijziging doorgevoerd. Om weer tot een gesloten nummerserie te komen werden de hoogste aanwezige nummers vernummerd in de laagste afwezige nummers.
Aldoende ontstonden de series El2 201-202 zonder bagageruimte en ElD2 203 - 206 met bagageruimte.

Kleurstelling

In afwijking van de dieseldrieën waren de treinen donkergroen uitgevoerd met aluminiumkleurig dak en schortplaten. Langs de zijkanten twee rode biezen, die op de koppen verbreed waren.
Boven de bagagedeuren bij de CDk's was met witte letters op een donkere ondergrond aangegeven :

Na korte tijd verhuisde dit bord naar een lager gelegen plaats. Ook bij de mCD- en bij de mC-bakken was zo'n bestemmingsbord aangebracht. Bij de omnummering in 1937 verdwenen deze borden geruisloos.
Vanwege de naderende oorlogsdreigingen werden de daken vanaf 1939 donkergrijs uitgevoerd. Na de tweede oorlog kregen ze opnieuw de donkergroene kleur aangemeten met daarboven het donkergetinte dak. Tot het eind toe hebben zij in deze livrei rondgereden.
In 1956 werd ten gevolge van de klassenverandering de benaming ABk, BDk en Bk in plaats van de oude benaming BCk, CDk en Ck aangehouden. De klassenborden op de zijkanten werden dienovereenkomstig aangepast.

Kleuruitvoeringen van materieel '35

Donkergroen met gele klassebies : 1956 - 1960 (is niet bij alle stellen gebeurd!) Donkergroen met nieuwe klasseborden : 1947 - 1956 Donkergroen met grijs dak : 1939 - 1947 Donkergroen met zilver dak : 1937 - 1939

Klasseborden tot 1947		Klasseborden van 1947 tot juni 1956		Klasseborden van 1956 tot aan de buitendienststelling
De geel gekleurde bies boven de eerste klas afdelingen werd bij sommige treinstellen ingevoerd in 1957.

Treinsamenstellingen

Deze treinstellen begonnen hun dienst op het baanvak Rotterdam Delftse Poort - Hoek van Holland en verdrongen daar het elektrische materieel van 1908/1914. Deze lijn kende veel stopplaatsen en was vanwege het veelvuldig aanzetten goed geschikt voor deze treinstellen. Daardoor konden ook krappe rijtijden aangehouden worden.
Na de oorlog werden zij gebruikt als versterkingsstellen voor  "De Oude Lijn". Maar vanaf 1949 zag men ze ook op de Hofpleinlijn (Rotterdam-Hofplein - Scheveningen) tot aan hun afvoer in 1964.

Rotterdam - Hoek van Holland mat '35   ElD2 Rotterdam - Hoek van Holland spitsdienst mat '35   ElD2 mat '35   El2 Meer  treinsamenstellingen   van het elektrische stroomlijn materieel '35 en materieel '37 vind u hier.

Een ElD2 met daarachter een El2 treinstel staat op het punt van vertrek. We kijken hier tegen de kop aan van treinstel CD9702, de CDk-bak van de latere ElD2 205. Een afdekkap voor de koppeling moet nog besteld worden. Het bestemmingsbord, welke eerst boven de bagegedeuren was aangebracht heeft al een nieuwe lagere plaats gekregen. Het dak is nog licht van kleur.
Rotterdam DP, juli 1936	(fotograaf onbekend, collectie Gerard van de Weerd)

---

Nogmaals treinstel 205 vele jaren later in een laat middagzonnetje, gezien vanaf de andere kant. Dit treinstel is met een ander tweewagenstel nog steeds op weg naar verre bestemmingen in het westen van Nederland.
Plaats en datum onbekend	(fotograaf onbekend, collectie Gerard van de Weerd)

---

De nummering per rijtuigbak heeft men al losgelaten ten gunste van treinstelnummering. De smalle bestemmingsborden zijn vervangen door koersborden. Het dak is nu donker van kleur.
Utrecht CS, 8 april 1951	(fotograaf onbekend, collectie Gerard van de Weerd)

Maatvoering

mC elek. motorrijtuig mat.'35 baklengte 21440 mm bakcodenummer: 301

---

mBC elek. motorrijtuig mat.'35 baklengte 21440 mm bakcodenummer: 302

---

mCD elek. motorrijtuig mat.'35 baklengte 21440 mm bakcodenummer: 303

Behind Microsoft Trainsimulator

Voor modelbouwdoeleinden is hier wat tekenwerk geplaatst van deze eerste elektrische treinstellen, die een soort fotolook hebben meegekregen. In 2001 heb ik dit gemaakt voor John Tiggelman, die het heeft aangepast voor de Microsoft Train Simulator. Hij is de maker van de body voor deze trein, de getekende buitenkant wordt er als het ware een fraai gekleurde huid overheen gedrapeerd. Het klinkt redelijk simpel, maar het kost behoorlijk wat tekentijd. U kunt zo'n treinstel eventueel downloaden op de website van MSTS RAIL. Het staat onder de rubriek updownload en daarna oudhollands NS materieel. Registratie voor deze site is gratis.
U dient wel te beschikken over Microsoft Trainsimulator, anders valt van het complete treinstel niets te zien.

mat'35    BCk-rijtuig		mat'35    CDK-rijtuig		mat'35    Ck-rijtuig

Legenda:
Per 8 mei 2004 tabel-vernummeringen uitgebreid met gegevens van Hans de Vlaming.