Drierijtuigstellen mat'36 serie 600

CDk bakcode: 306.001 t/m 306.037 baklengte: 24603 mm

Ce bakcode: 307.001 t/m 307.037 baklengte: 22750 mm

Bk bakcode: 308.001 t/m 308.037 baklengte: 24603 mm

Laat de trein rijden !

serie ElD3    601 - 637 ontwerpsnelheid 125 km/h dienstsnelheid 110 km/h lengte: 74,2 m gewicht: 143 ton vermogen 8 x 165½ = 1324 kW 9,2 kW/ton zitplaatsen 2e klas: 48 zitplaatsen 3e klas: 144

Gelijk met de El2-bestelling hebben de Nederlandsche Spoorwegen in 1936 37 stuks driewagenstellen besteld. Ook deze serie met de nummers 601 - 637 werden in 1937 en 1938 afgeleverd. In tegenstelling tot de El2-tjes kreeg hier ieder rijtuig zijn eigen draaistellen. De beide koprijtuigen, de Bk (tweede klasse) en de CDk (derde klasse met een bagageafdeling) werden gebouwd door Beijnes in Haarlem, het tussenrijtuig, de Ce, door Allan in Rotterdam. De elektrische installatie werd verzorgd door Heemaf uit Hengelo. Kortom, 100% Nederlandse treinstellen. De aandrijving met elektromotoren bevonden zich in allebei de draaistellen van de koprijtuigen. Het tussenrijtuig was uitgerust met een reservepantograaf, welke gebruikt kon worden als een van de beide anderen niet werkte (vandaar de benaming Ce). De ElD3 'en waren in eerste instantie bestemd voor het middennet (Amsterdam/Rotterdam - Arnhem/Eindhoven). De maximum snelheid bedroeg 125 km/h bij een treingewicht van 143 ton. De treinen gaven zitgelegenheid aan 48 personen tweede klasse en 144 personen derde klasse. De passagiersdeuren waren allemaal als schuifdeuren uitgevoerd. De vrije doorloopruimte bij deze smalle deuren bedroeg daarbij net als bij de El2's 60 hele centimeters.

Rijtuigindeling:

De afdelingen werden verlicht door 60W gloeilampen.

Nummering

Elk rijtuig heeft een eigen uniek nummer, een zogenaamd bakcodenummer. Voor de CDk was dit 306.001 tot en met 306.037, voor de Ce 307.001 tot en met 307.037 en voor de Bk 308.001 tot en met 308.037. Ondanks treinstelvernummeringen bleef dit bakcodenummer altijd gekoppeld aan het betreffende treindeel.

Vierrijtuigstellen

In de meidagen van 1940 werd het ElD3 stel 619 bij een luchtaanval in Rotterdam getroffen door een voltreffer en daarbij onherstelbaar vernield.
Gezien het hoge motorvermogen van 9,25 kW/ton was er bij het ontwerp al rekening gehouden met een extra tussenbak voor de derde klasse teneinde meer reizigerscapaciteit te creëren. Bij Allan in Rotterdam werden de 36 tussenbakken gebouwd, die qua indeling overeen kwamen met het Ce rijtuig, dus een compleet rijtuig derde klasse voorzien van 80 zitplaatsen. Dit rijtuig kreed geen pantograaf en de schuifdeurconstructie was gemoderniseerd. De ombouw en samenvoeging tot een compleet treinstel geschiedde niet op nummer, maar op revisiedatum.
In 1942 bij Vleuten werd bij een botsing van treinstel 636 de CDk-bak en de Ce-bak onherstel vernield. Werkspoor kreeg opdracht om hiervoor twee nieuwe bakken te maken, welke een B achter hun nummer kregen. De bakcodenummers hiervan werden 306.038 en 307.038. Alleen de plaatsing van de dakventilatoren en afwijkende schuifdeuren is anders ten opzichte van de oorspronkelijke serie.

CDk bakcode: 306.001 t/m 306.037 baklengte: 24603 mm

C bakcode: 310.001 t/m 310.036 baklengte: 22750 mm

Ce bakcode: 307.001 t/m 307.037 baklengte: 22750 mm

Bk bakcode: 308.001 t/m 308.037 baklengte: 24603 mm

Trein rijden !

serie ElD4    601 - 637 ontwerpsnelheid 120 km/h dienstsnelheid 110 km/h lengte: 96,86 m gewicht: 181 ton vermogen 8 x 165½ = 1324 kW 7,3 kW/ton zitplaatsen 2e klas: 48 zitplaatsen 3e klas: 224

Schadeherstel

De oorlog heeft ook deze serie niet onbemoeid gelaten, veel stroomlijnmateriaal werd vernield en getransporteerd naar het buitenland. In 1945 bleek dat slechts 30 bakken in Nederland waren overgebleven, 112 stuks waren naar het buitenland verdwenen !
Na de bevrijding werd met voortvarendheid aan reparatie van de restanten begonnen. Dat houdt ook in dat allerlei bakken gecombineerd tot een compleet treinstel worden teneinde zo snel mogelijk weer een trein de baan op te kunnen sturen. Deze renovatie geschiedde door Werkspoor, Allan, Beijnes en de NS werkplaats Haarlem. In 1945 werd zelfs treinstel 640 de baan opgestuurd, bestaande uit CDk607 + C607 + Ce616 + CDk610. Eén van deze CDk's fungeerde als BDk rijtuig zonder verdere aanpassingen aan het interieur. In 1949 beschikte men over voldoende herstelde bakken om deze afwijkende trein aan te passen. Vanaf die periode was de samenstelling CDk603 + C607 + Ce616 + Bk620. Na 1950 ging dit als treinstelnummer 602 door het leven.
Als treinstelnummer werd in principe uitgegaan van de nummers van de 3e klassen groep. In de tabel is te zien dat van deze afspraken wel eens afweken moest worden.
Niet alle aanwezige bakken kwamen voor herstel in aanmerking. Deze renovatie duurde van 1945 tot 1950. Hierdoor bereikte men dat 25 complete treinstellen geformeerd konden worden. Om weer tot een gesloten nummerserie te komen werden de hoogste aanwezige treinnummers omgezet naar de laagste niet ingevulde nummers.

Toen alle gerepareerde bakken weer hun diensten draaiden, bleven er nog vier over, namelijk de Bk 627, Bk 607, C 613 en CDk 610. Men besloot om de Bk 627 alsnog te slopen en de overige drie bakken te formeren tot een complete ElD3-trein. Deze kreeg als nummer 461 mee (het zogenaamde "Restantenstel"). Een andere bijnaam hiervoor was "Concertbak", omdat deze trein veel gebruikt werd door het concertgebouworkest wanneer zij op tournee waren. Het middenrijtuig, de C werd voorzien van een pantograaf en elektrische apparatuur en werd derhalve een Ce. Ook het interieur werd flink aangepakt, de derde klasse bekleding werd gelijk aan die van de tweede klasse waardoor het complete stel facultatief 2e/3e klas (na 1956 1e/2e klas) inzetbaar was. De kleurstelling van deze trein bleef vooroorlogs, dat wil zeggen donkergroen met rode biezen en aluminiumkleurig dak en schortbeplating. Tot aan de buitendienststelling op 16 september 1964 heeft het stel in deze uitmonstering gereden.

Grasso stel

Stel 619 (de oude 629) werd in juli 1967 gesloopt, maar de feitelijke buitendienststelling was al eerder. Van oktober '66 tot juni '67 werd dit stel verhuurd aan de luchtdruk- en pompenfirma Grasso uit 's Hertogenbosch. De Be-bak werd eruit gehaald en de overblijvende drie bakken werden oranje geschilderd en voorzien van de tekst 'Perslucht Expres Europa'. Getrokken door een loc van de 2200-serie trok de trein door heel Nederland en bleef overal enige dagen staan aan de perrons van vele stations in Nederland

Vernummeringen

Kleurstelling

Bij aanvang waren de treinen donkergroen uitgevoerd met een aluminium kleurig dak en schortplaten. Langs de zijkanten twee rode biezen, die op de koppen verbreed waren. Vanwege de naderende oorlogsdreigingen werden de daken vanaf 1939 donkergrijs uitgevoerd. Na de tweede wereldoorlog zijn diverse treinen weer opgeknapt, de meesten met een donker dak, maar enkele exemplaren verlieten met een aluminiumkleurig dak de werkplaatsen! Uitgaande van een andere kleurpsychologie werd begin jaren '50 de donkergroene kleur veranderd in een lichtergroene tint. Om te komen tot een verbetering van de zichtbaarheid werd omstreeks 1960 bij enkele stellen de rode neusbies vervangen door een gele proefsnor. Na enige jaren kwam hiervoor in de plaats een fraaie vijfvingerige vlerk met gele biezen over de hele zijkant. Bij de gele klassenbies bleven de klasseborden meestal zitten bij dit materieel. Reclamebanen zijn nooit toegepast op deze series. Sommige treinen hebben tot het eind toe in donkergroene livrei rondgereden.
In 1956 werden ten gevolge van de klassenverandering de benaming BDk, B, Be en Ak aangehouden. De klassenborden op de zijkanten werden dienovereenkomstig aangepast.

Klasseborden tot 1947		Klasseborden van 1947 tot juni 1956		Klasseborden van 1956 tot aan de buitendienststelling
Vanaf 1957 werd bij deze stroomlijnstellen de geel gekleurde streep als eerste klasseaanduiding ingevoerd. De eerste klasseborden bleven daarbij op hun oude plekje zitten.

Kleuruitvoeringen van materieel '36

Kijk naar de uitgebreidere kleuruitvoeringen

van deze vierwagenstellen. Lichtgroen met gele bies : 1960 - 1970 Lichtgroen met gele proefsnor : 1958 - 1960 Lichtgroen met rode bies : 1956 - 1958 Donkergroen met grijs dak : 1939 - 1956 Donkergroen met zilver dak : 1937 - 1939

Werkterrein

Voor de oorlog lag het werkterrein van de viertjes op de Oude Lijn (Amsterdam - Den Haag - Rotterdam), Zandvoort, IJmuiden en de Hofpleinlijn. Na de oorlog werden ze ook ingezet naar Alkmaar, evenals het Gooi en voor de stoptreindienst richting Twente.
Sinds 1960 tot het eind werden ze gesignaleerd op de Hofpleinlijn, de Oude Lijn en de lijn Zwolle - Arnhem - Nijmegen.
In 1970, toen al deze ElD-viertjes buiten dienst gesteld waren kreeg treinstel 625 als enige mat.'36 bak een NS-vignet . Dit was nodig voor een spotje in het kader van Veilig Verkeer   "Ho! , geen risico". Vervolgens werd het tot 2 bakken gereduceerde stel door een dieselloc opgedrukt tot zo'n 80 km/h. Daarna crashde het afgestoten stel met volle gang op een afgesloten overweg tegen een vrachtauto die daar met zogenaamde pech stond. Dit alles in het kader van een stuk voorzichtigheid bij het oversteken van een met knipperlichten beveiligde overweg.

Treinsamenstellingen mat '36   ElD4 serie 601 - 637 mat '36   El3 serie 441 - 453 mat '36 ElD3 serie 401 - 429 mat '36 El2 serie 211 - 214 De  treinsamenstellingen   van het elektrische stroomlijn materieel '35 en materieel '37 vindt u hier.

Maatvoering

CDk elek. motorrijtuig mat.'36 baklengte 21740 mm bakcodenummer: 306

---

C elek. tussenrijtuig mat.'36 baklengte 21741 mm bakcodenummer: 310

---

Ce elek. tussenrijtuig mat.'36 baklengte 17720 mm bakcodenummer: 307

---

Bk elek. motorrijtuig mat.'36 baklengte 17580 mm bakcodenummer: 308

Plaatsing opschriften:

1 = Bk 601	5 = Ce 601	9 = C 601	16 = CDk 601
2 = KTL	6 = KTL	10 = KTL	15 = KTL
3 = Gewicht ... ton	7 = Gewicht ... ton	11 = Gewicht ... ton	14 = Gewicht ... ton
4 = 308.001       GES.HLM. ......       REV.HLM. ......	8 = 307.001       GES.HLM. ......       REV.HLM. ......	12 = 310.001         GES.HLM. ......         REV.HLM. ......	13 = 306.001         GES.HLM. ......         REV.HLM. ......

Per 8 mei 2004 tabel-vernummeringen uitgebreid met gegevens van Hans de Vlaming.